اصلي و كرم
یازار : ايگيد
+0 به يه ن
اصلي
و كرم داستان عاشقانهٔ تركي كه روايت‌هاي گوناگون از آن در فرهنگ و
ادبيات كشورهاي ايران (تركهاي ايران)، آذربايجان، ارمنستان، تركيه و برخي
كشورهاي آسياي ميانه رواج دارد، در اوايل سدهٔ دهم قمري/ شانزدهم ميلادي
به وجود آمده و از همين زمان به بعد در ميان مردم ايران، قفقاز، آسياي
ميانه و آسياي صغير رواج يافته‌است. با اين همه، برخي پژوهشگران بر اين
باورند كه خاستگاه اصلي اين افسانه آذربايجان بوده‌است. برخي ديگر معتقدند
اصلي (معشوق) و كرم (عاشق)، قهرمانان داستان، در اواخر سده دهم
قمري/شانزدهم ميلادي مي‌زيسته‌اند و اين داستان در حدود يك قرن پس از آنها
شكل گرفته‌است. در بيشتر روايات قفقاز، خاستگاه افسانهٔ اصلي و كرم شهر
گنجه ياد شده است .بانارلي، پژوهشگر معاصر ترك، مي‌گويد اساس
اين داستان از شعرهاي سراينده و نوازندهٔ آوازخواني (عاشيق) به نام كرم
دربارهٔ زندگي خود او بوده و به مرور زمان به صورت افسانه‌اي رواج
يافته‌است. همچنين به روايت ديگري كرم پسر عنقال‌بيك، بيك اخلاط (شهري در
آسياي صغير) بوده‌است و در روايت تركمني كه قرائن و شواهد به نزديكي اين
روايت به واقعيت است، حوادث داستان در محله قارامليك يا قره مليك تبريز روي
داده‌است، كه به گفته اهالي باغ منتسب به قارامليك پدر اصلي، گوللو باغ
هنوز در اين منطقه پابرجا ميباشد.
هرچند كه اين افسانه در ميان مردم مناطق مختلف از جمله تركمن‌ها، تركها، آذربايجانيها، ازبك‌ها، ارمني‌ها و قزاق‌ها به صورت‌هاي گوناگون نقل مي‌شود، در تمامي آنها مايهٔ اصلي داستان و قهرمانان آن يكي است.به هرحال آسلي و كرم از داستان‌هاي مشهور تركها بخصوص آذربايجانيها است و جايگاهي بخصوص در ادبيات شفاهي تركي آذربايجاني دارد. آسلي همان مريم نام دختري مسيحي آلبان تبار، معشوقهٔ كرم عاشق مسلمان داستان است كه قارامليك پدر مريم مانع اين عشق مي‌شود.
هرچند كه اين افسانه در ميان مردم مناطق مختلف از جمله تركمن‌ها، تركها، آذربايجانيها، ازبك‌ها، ارمني‌ها و قزاق‌ها به صورت‌هاي گوناگون نقل مي‌شود، در تمامي آنها مايهٔ اصلي داستان و قهرمانان آن يكي است.به هرحال آسلي و كرم از داستان‌هاي مشهور تركها بخصوص آذربايجانيها است و جايگاهي بخصوص در ادبيات شفاهي تركي آذربايجاني دارد. آسلي همان مريم نام دختري مسيحي آلبان تبار، معشوقهٔ كرم عاشق مسلمان داستان است كه قارامليك پدر مريم مانع اين عشق مي‌شود.
اصلي خانم كرم نن دانشير:
ظالم آتام مني سندن آييردي،
كؤچوب گئدير تمام ائللر آي كرم.
قان آغلارام عرشه چيخار فغانيم،
منزليم ويرانه چؤللر آي كرم.
بيرجه گجه يار يانيمدا قالمادي،
قولاج قولون يار بوينوما سالمادي.
يارام شدت لندي طبيب گلمه دي،
باغلانيبدي يقين يوللار آي كرم.
اصلي دئيير قولاق آسين سؤزومه،
خدام يازيب سني منيم اؤزومه،
گاه آغلاييب گاه باخيرام اؤزومه،
گؤرنه سولوب سياه تئللر آي كرم.
كؤچوب گئدير تمام ائللر آي كرم.
قان آغلارام عرشه چيخار فغانيم،
منزليم ويرانه چؤللر آي كرم.
بيرجه گجه يار يانيمدا قالمادي،
قولاج قولون يار بوينوما سالمادي.
يارام شدت لندي طبيب گلمه دي،
باغلانيبدي يقين يوللار آي كرم.
اصلي دئيير قولاق آسين سؤزومه،
خدام يازيب سني منيم اؤزومه،
گاه آغلاييب گاه باخيرام اؤزومه،
گؤرنه سولوب سياه تئللر آي كرم.