قره داغ

قلعه آوارسين را متعلق به دوره ساسانيان مي دانند و عده اي از باستان شناسان عقيده دارند كه آثار به دست آمده در اين قلعه متعلق به دوره اشكاني، اوايل دوره ساساني و دوره اسلامي است كه نشان مي دهد اين قلعه در تمام اين دوره ها مورد استفاده بوده است. حمدالله مستوفي، نويسنده و تاريخ نگار معروف سده هشتم هجري قمري هم بناي اين قلعه را به بكر بن عبدالله از اصحاب حضرت رسول (ص) نسبت مي‌دهد كه به امر عمر خليفه دوم در سال 22 هجري به آذربايجان لشگر كشيد. شايد برايتان جالب باشد اگر بدانيد كه اطلاعات درباره اين قلعه به حدي محدود است كه باستان شناسان هنوز نام اصلي اين قلعه را به طور قطع نمي دانند و به همين دليل آن را با نام روستايي كه در محدوده آن واقع شده است، مشخص مي كنند.

معماري بر سنگ خارا

تاسيسات معماري قلعه آوارسين، برج‌ها، ديوارها و آب انبار اين قلعه مهم ترين ويژگي هاي آن هستند. در قسمت جنوبي قلعه دو آب انبار مجزا در كنار هم قرار دارند. يكي مسقف و ديگري روباز. قلعه آوارسين 5 برج مدور براي نگهباني دارد كه ارتفاع بلندترين برج آن به بيش از 800 متر مي رسد. عده اي معتقدند كه اين قلعه از استحكامات دفاعي بابك خرمدين در منطقه قره داغ آذربايجان بوده است. اين قلعه در دوران آباداني 300 متر طول و 100 متر عرض داشته و در قسمت‌هاي شمال و جنوب آن آثاري از بقاياي معماري به چشم مي‌خورد.

در قسمت شمال قلعه هم برج ديده‌باني وجود دارد كه تنها ورودي قلعه هم به دليل وجود پلكان از همين سمت است. اين راه از داخل جنگل مي گذرد و پلكان‌ 34 تايي قلعه كه در حال حاضر تنها قسمتي از آن باقي مانده است، روي صخره‌هاي سخت و سياه خارا كنده شده‌اند و يكي از بخش هاي شگفت انگيز بنا هستند. به جز اين راه ورودي، بقسه جوانب قلعه را پرتگاه هاي وحشتناك و دره هاي عميقي گرفته اند كه به مهاجمان اجازه ورود نمي دادند.

اگر از نگاه باستان شناسان اين قلعه را بررسي كنيد، متوجه مي شويد كه سفال‌هاي هزاره اول قبل از ميلاد درصد كمتري از سطح قلعه را به خود اختصاص داده اند و آثار مربوط به اين دوره بيشتر تاسيسات معماري را شامل مي‌شود. در عوض سفال‌هاي اسلامي عمدتا به صورت چرخ‌ساز با خميره نخودي و قرمز و تمپر مواد كاني ساخته شده‌اند و اين بنا را متفاوت كرده اند.

راه دسترسي

براي ديدن قلعه آوارسين بايد به استان آذربايجان شرقي و 5/22 كيلومتري سمت جنوب خدا آفرين و 11 كيلومتري جاده اهر - كليبر سفر كنيد تا بتوانيد اين قلعه را در نزديكي روستاي آوارسين ببينيد. اين قلعه كه در ارتفاع هزار و 556 متر از سطح دريا واقع شده، از شمال به روستاي صقين، از غرب به روستاي آوارسين و از بقيه جهات به ارتفاعات محدود مي شود.

دسترسي به قلعه آوارسين از طريق يك جاده خاكي در مسير كليبر- خدآفرين امكانپذير است كه نرسيده به روستاي آبش احمد از جاده كوهستاني كليبر- خدآفرين منشعب مي شود. البته يادتان باشد كه در زمان بارش برف و باران، اين جاده خاكي براي هيچ نوع ماشيني، حتي ميني بوس هم قابل استفاده نيست و مجبوريد با پاي پياده آن را طي كنيد. از اينجا به بعد، مسير صعود به قلعه از داخل جنگل مي گذرد و نه تنها سخت نيست، بلكه زيباترين و روح بخش ترين قسمت سفرتان هم خواهد بود. به طور كلي قلعه آوارسين كه اين روزها در چند ديوار كهنه خلاصه مي شود، گزينه خوبي براي سفري يك روزه به شمار مي رود. با اين حال حواستان باشد كه برنامه اين سفر يك روزه را طوري بچينيد كه گرفتار بارندگي و گل و لاي جاده نشويد.